ABRINDO A SALA DO TESOURO
É unha exposición que compila arte contemporánea e arqueoloxía. O proxecto orbita arredor da colección de ourivería Gil Varela, declarada Ben de Interese cultural recentemente, contendo algunhas das pezas de ouro mais senlleiras da prehistoria galega. Arroupando, explicando e interactuando presentamos a obra de 14 artistas: Xoán Anleo, Mónica Alonso, Nilo Arias, Fernando Baena, Mónica Cabo, Ana DMatos, Amaya González Reyes, Xurxo Oro Claro, Laura Piñeiro, Santi Jiménez, Rubén Santiago, Mauro Trastoy, Jorge Varela e Manuel Vidal, permitíndonos reflexionar sobre conceptos aparentemente atemporais como o poder, a riqueza, asuntos estéticos ou roles de xénero.
O fío condutor que debulla o discurso expositivo será a ourivería, usada como textura crítica, que aplicada sobre calquera material, permite imprimir sobre este a idea de autoridade. A textura dourada o prateada, amosase como capa máxica de poder omnímodo que se asocia inconscientemente coa idea de poder económico, relixioso, intelectual, ou patriarcal.
As pezas da colección Gil Varela están construídas coas mais variadas técnicas de ourivería; dende o batido á cera perdida, pasando polo granulado ou o estampillado. Do mesmo xeito, as e os artistas desta mostra traballan dende diferentes procedementos técnicos e ideas estéticas diversas: debuxo dixital, debuxo expandido, instalación escultórica, vídeo creación, object trouvée, site specific, arte feminista, body art… Dende aquí, crean obras que teñen en común unha postura militante e crítica caras as sociedades marco nas que se producen as súas obras, a mais dunha poética próxima á lóxica arqueolóxica, isto é: usan a poética do obxecto achado, acumulado, atesourado e a explícita reelaboración de materiais comúns, vulgares, que xa non posúen valor de uso como ruínas, restos, quincalla, lixo,… esos obxectos que conformaran as pezas arqueolóxicas do futuro.
A exposición Abrindo a sala do tesouro é a segunda entrega do ciclo Fisuras na vitrina: o achado como idea, ciclo de exposicións temporais e actividades complementarias arredor da arqueoloxía e a arte contemporánea.
Non adoitamos atopar exposicións que reúnan arqueoloxía e arte. Mais na historia da arte coetánea ao desenvolvemento da arqueoloxía, a actividade arqueolóxica foi impregnando formalmente moitas obras de arte, dende o romanticismo até as vangardas históricas. Aínda quen non é ata o nacemento da arte conceptual, cando a metodoloxía arqueolóxica e o seu modo no taxonómico de entender a historia, foron felizmente poetizados, creando escola ata a actualidade.
Usando esta tradición como referente ineludible, e unidas tamén pola teoría feminista, que ambas aplicamos á hora de percibir e traballar nas nosas respectivas disciplinas, Monse Cea, comisaria de exposicións e María José Bóveda, arqueóloga, creamos este proxecto.
Abrindo a sala do Tesouro completarase con obradoiros e foros de debate, co obxectivo da creación dun escenario de discusión e deliberación no que tomen forma as sinerxías e fricciones entre materiais arqueolóxicos –algúns considerados como pezas artísticas– e a arte producida na actualidade.
Tentaremos que as persoas visitantes podan percibir o pasado dende as creacións do presente, en definitiva, dende a mirada proactiva da arte contemporánea.
A ESTRUTURA DA MOSTRA
A proposta expositiva consta de dúas partes ben diferenciadas e dous discursos teóricos entrefebrados para a ocasión.
As pezas áureas máis notables da colección do museo vincularanse cunha escolla de pezas de arte contemporánea galega que usan a textura dourada con moi diversas interpretacións. Obrigándonos a reflexionar sobre os obxectos e o material no que están realizados dende distintos puntos de vista. Abstraéndonos da mera contemplación da obra e do seu contexto crono-cultural, para enfrontarnos co mosaico de sensacións e connotacións primarias que o obxecto xera en nós.
ARQUEOLOXÍA
O ADORNO PERSOAL COMO IDEA: OS OUROS DO MUSEO DE LUGO
A antiga colección Gil Varela, herdeira directa da mítica colección Blanco Cicerón, é un referente para a ourivería prehistórica galega, algunhas das pezas máis paradigmáticas e coñecidas de Galicia están neste Museo de Lugo. A súa colección áurea permite facer un percorrido cronolóxico completo pola prehistoria e protohistoria galega, así como por practicamente todas as tipoloxías e estilos.
Á marxe da análise tipolóxica das pezas de ourivería, hai anos que as correntes teóricas reivindican a súa visión como simples elementos de adorno persoal, como unha parte máis da cultura material. Estes elementos á marxe do material no que están construídos serían, como pasa cunha cerámica ou cunha pedra, transmisores de coñecemento.
Habitualmente a visión do ouro altera a súa percepción, cal obcecados Midas contemplamos estes obxectos extasiándonos no seu valor material e non percibimos, a simple vista, a peza arqueolóxica oculta baixo o metal.
Estes pre-conceitos permitirannos facer unha serie de reflexións sobre o seu valor como obxectos artísticos, sobre a súa consideración como símbolos de riqueza, de poder ou de luxo, así como sobre a masculinización inconsciente que facemos destes conceptos, negando, agochando, ignorando ou afastándoos de calquera posible carga feminina cando pensamos que un obxecto pode simbolizar autoridade.
Tamén servirán para reflexionar sobre o seu uso ou manipulación como elementos identitários, a mans dun suposto nacionalismo máis folclórico que político. Reflexións todas elas necesarias e difíciles de conseguir a través dun achegamento arqueolóxico tradicional, polo que se buscará encarar estes materiais con pezas contemporáneas que especulan, xiran ou meditan sobre estas cuestións.
A COLECCIÓN GIL VARELA
Resulta fácil ofuscarse polo brillo das pezas de ouro e prata que compoñen a colección Gil Varela, pero detrás do dourado metal agáchanse pezas arqueolóxicas, pezas dun valor maior que o do propio ouro, obxectos que nos falan de técnicas, de ritos, de gustos, de sociedades e persoas que habitaron os mesmos espazos que agora habitamos e que miraron con desinterese, con admiración, con temor ou con cobiza estas pezas que nos admiramos.
Temos que ser quen de esquecer o altísimo valor material destes obxectos e focalizarnos no seu incalculable valor histórico e patrimonial, tanto de cada unha das pezas, como da propia colección.
A colección Gil Varela é herdeira directa da colección Blanco Cicerón, referencia constante nos estudos de case todos os grandes autores galegos de finais do século XIX e principios do XX. Así Villamil y Castro, Murguía, Balsa de la Vega ou López Cuevillas teñen acceso á colección, estudan e publican estas pezas que pasan a converterse en símbolos da prehistoria de Galicia.
Este obxectos de ouro e prata van simbolizar a nova situación de Galicia no mapa da historia, permiten esquecer a lousa da pobreza e atraso secular, para amosarnos un lugar dinámico moi influído polos contactos atlánticos dende a prehistoria, que por ende estaba á cabeza das correntes tecnolóxicas e tipolóxicas do traballo do metal durante unha boa parte da súa historia.
A colección pasa de ser un simple cúmulo de obxectos arqueolóxicos para tornarse no paradigma do orgullo que senten varias xeracións pioneiras da arqueoloxía galega polas orixes da súa terra. Durante anos estes investigadores comparten os seus estudos con outros autores europeos; deste xeito resulta habitual que as diferentes pezas desta colección aparezan citadas en multitude de publicacións por toda Europa.
A colección segue a ser moi coñecida e as pezas continúan a ser un constante referente bibliográfico mesmo despois de que a finais dos anos 50 pasase ás mans do empresario e filántropo lucense Álvaro Gil Varela, quen en 1974 a deposita no museo provincial de Lugo, onde se amplía con novas pezas da provincia. A colección non é, polo tanto, un ente monolítico e inmóbil, vai cambiando ao longo do tempo, tanto polo incremento no número e características cronotipolóxicas das pezas que atesoura, como polos coñecementos que nos permiten as novas técnicas de estudo.
Estas pequenas xoias da metalurxia prehistórica proceden de achados, na súa maioría casuais, producidos nos séculos XIX e XX. Pese a que moitas carecen dun contexto de aparición claro, case todas posúen unha atribución cronolóxica moi precisa, grazas á datación das súa características técnicas e estilísticas.
Destaca a presenza dalgúns dos obxectos metálicos máis antigos coñecidos en Galicia, como un conxunto de doas calcolíticas, procedentes do Barbanza, que entraron a formar parte da colección no ano 1893. Xunto a estas consérvanse mostras senlleiras da ourivería atlántica da Idade do Bronce, láminas metálicas realizadas por batido, complexos brazaletes fabricados coa técnica da cera perdida así como un completísimo catálogo de torques, algúns de gran sinxeleza formal e outros profusamente decorados, entre os que destaca o monumental torques de Burela.
Moitas das pezas proceden do mercado de antigüidades, algo que, tristemente, resultaba habitual no momento de formación da colección. Esta particularidade explica a presenza nunha colección galega do coñecido como Carneiro alado de Ribadeo: unha peza moi singular, que foi considerada como “castrexa” procedente de Ribadeo, cando todos os paralelismos existentes invitan a consideralo como un fermoso exemplar de arte oriental, adscribible á idade media, ou mesmo a momentos máis próximos.
Para rematar esta sucinta achega a colección Gil Varela, quixera recordar que resulta imposible borrar a nosa carga cultural e observar limpamente, sen tópicos, os obxectos do pasado, pero é necesario cando menos ser conscientes de que a nosa mirada está fortemente distorsionada.
Moitas das pezas da escolma proceden do mercado de antigüidades, algo que, tristemente, resultaba habitual no momento de formación da escolla. Esta particularidade explica a presenza nunha colección galega do coñecido como Carneiro alado de Ribadeo: unha peza moi singular, que foi considerada como “castrexa” procedente de Ribadeo, cando todos os paralelismos existentes convidan a consideralo como un fermoso exemplar de arte oriental, adscribibel á idade media, ou mesmo a momentos máis próximos.
Cando observamos o pasado resulta imposible quitarse as gafas “do presente” e tentar mirar as cousas cunha mirada nova e desprovista de tópicos Isto, que é aplicable a calquera faceta ou esfera do noso pasado, resulta especialmente evidente cando analizamos a identidade sexual do obxectos. Deste xeito, a nosa visión estreitada e adaptada polos preconceptos occidentais e patriarcais obríganos a dar como válidos ou “lóxicos” feitos que non están demostrados para outros momentos da historia. Dun xeito innato establecemos a existencia dunha xerarquía sexual dentro dos obxectos arqueolóxicos: os materiais que para nós demostran poder, riqueza ou prestixio pasan inmediatamente a ser masculinos e os que carecen de connotación e son sinxelamente “adornos” pasan á esfera feminina. Outra das falacias lóxicas que usamos de xeito automático é que as armas son de propiedade masculina ou que os obxectos asociables ao ámbito doméstico pertencen, ou son usados exclusivamente, por mulleres.
Esta división simplista que automatiza os nosos prexuízos está completamente asumida, e nos causa unha miopía conxénita cando miramos cara ao pasado. Ao observar un obxecto arqueolóxico lle asignamos un xénero automaticamente, incluso sabendo que o xénero é unha construción cultural, e que a cultura a que pertencen eses restos arqueolóxicos non é a nosa.
Incluso na actualidade, a aparición de determinados obxectos en tumbas, como espadas ou adornos segue servindo para determinar o sexo dos enterramentos. A realización de estudos osteolóxicos e as probas de ADN nos cadáveres permite visualizar de xeito implacable os erros cometidos con este tipo de apriorismos, e recordarnos, que o pasado é o obxecto da nosa constante construción.
ARTE CONTEMPORÁNEA
O VIVIDO COMO ETERNO HORIZONTE PARA A CREACIÓN VISUAL: A OURIVERÍA COMO TEXTURA CRÍTICA
Y este pensar alimentado por el presente, traba con los “fragmentos del pensamiento” que puede arrancar del pasado y reunir en torno suyo. Como el buscador de perlas que baja al fondo del mar, no para excavarlo y exponerlo a la luz, sino para extraer lo valioso y extraño, las perlas, y el coral, de las profundidades y llevarlos a la superficie. Este pensar sondea el fondo del pasado pero no tal como era ni para contribuir a la renovación de edades extintas. Lo que guía este pensamiento es la convicción de que aunque lo vivo esté sujeto a la ruina de la época, el proceso de podredumbre es al mismo tiempo el proceso de cristalización, y que en el fondo del mar, donde se sumerge y se disuelve lo que una vez era vivo, algunas cosas están “cambiadas por el mar” y sobreviven en formas cristalizadas de nuevo que permanecen inmunes a los elementos, como si solo esperaran al buscador de perlas que un día bajará a su encuentro para llevarlas al mundo de los vivos- como “fragmentos de pensamiento” como algo “rico y extraño”… (1)
Estas belas palabras de Walter Benjamin serven como introdución para manifestar o meu interese pola arqueoloxía, non só dende a súa dimensión científica, senón mais ben como experiencia vital de valoración necesaria do pasado.
No epígrafe Notas de campo sobre el imaginario arqueológico, contido na publicación da senlleira mostra de Virginia Torrente –para O Matadero de Madrid, no ano 2013–, Arqueológica, Dieter Roelstraete comeza o seu artigo aludindo precisamente a un comentario de Walter Benjamin que reza máis o menos así: “aquel que pretenda achegarse ao seu propio pasado soterrado, deberá comportarse como un home que excava”.
A arte actual logo da posmodernidade, coa negación da historia a través da cita e apropiación de imaxes históricas, subliña de entrada un paradoxo: ocúpase sobre todo do pasado. Un sector da cultura que normalmente se asocia co futuro –pois aínda que nos pese a algunhas, a mentalidade evolucionista asociada ao frenesí tecnolóxico perpetúa o mito de progreso da “modernidade”–, está inmerso no pasado, é máis, aclara Roelstraete, no estudo da relación da arte coa súa propia historia, pero de xeito menos habitual coa historia en xeral, algo que sería necesario subsanar, na miña modesta opinión.
A arte sempre viviu da súa historia e a súa narración, narración de xeito transversal, sempre estivo fornecida polos achados da arqueloxía, antes e despois de ser constituída como ciencia. A arte está preñada de estas citas, referencias ás persoas precursoras… e o autor subliña unha auténtica obsesión pola historia da arte, máis insisto, non pola historia, xa que a historia da arte, na súa versión tradicional aínda imperante, é unha disciplina substanciada na análise formal das súas producións, desligándoas do seu contexto crono-cultural.
Na miña opinión, esta mentalidade segue a incorrer en poéticas espurias que afastan as producións, realizadas dende a “Arte“, da súa pertenza a un conxunto mais aberto e flexible de producións, agrupadas arredor do concepto cultura material, utilizado pola arqueoloxía.
Con esta declaración non pretendo equiparar tódolos artefactos da “acción antrópica”, negando a dimensión simbólica, e mesmo espiritual, da produción artística e, polo tanto, a súa singularidade. Tento remarcar a pertinencia, unha volta máis –xa sabemos que isto non é novo- de introducir novas prospectivas arredor da percepción do obxecto artístico, dada a súa relación indiscutible con outros obxectos de produción humana. Dende a arqueoloxía, tentaremos transcender o marco demasiado autoreferencial da historia da arte, creando unha visión da mesma que vai mais aló da estética e que se achegue máis á visión da Historia en xeral. Folga dicir que tentando non caer nos perigos, que tan certeiramente enunciou Hall Foster, de converternos, todas e tódolos axentes do mundo artístico -artistas, comisarias/os, historiadoras, críticas…- en etnógrafos, cando non é esa a función social da arte.
Como é ben sabido, nos inicios da chamada arte contemporánea, o descubrimento tanto dos artefactos das culturas prehistóricas coetáneas, como da posta en valor dos obxectos que foron achados pola actividade arqueolóxica, pertencentes ao noso pasado remoto, foron fundamentais para inaugurar un novo xeito de facer arte.
Arte e arqueoloxía sempre estiveron unidos, moitos e moitas artistas utilizan o corpus procedemental e cognitivo da arqueoloxía, ou a aura que rodea a esta praxe para inspirar as súas creacións. Segundo Jacinto Antón (2), arte e arqueoloxía no seus nos inicios aproximábanse máis. O que impulsaba unha campaña arqueolóxica era un afán de acumulación de bens suntuarios, obxectos onde o que primaba era o puramente estético, e tamén era estética a percepción dos xacementos, escenarios onde proxectar emocións que ían do melancólico á experiencia do sublime. Así, a arqueoloxía era unha fonte continua de inspiración para os artistas – Piranesi, Constable…-.
A arqueoloxía contemporánea, inaugurada con Gordon Childe, quixo proletarizar o achado, e restarlle á arqueoloxía ese carácter de aristócrata amateur converténdoa en ciencia fincada no materialismo dialéctico. Nun primeiro momento, este cambio primeiro alonxouna da arte pero cando esta comeza a ocuparse do cotiá, volven a confluír dende o Da-dá, o povera…
Ademais, andando no tempo, a metodoloxía arqueolóxica e o seu modo non taxonómico de entender a historia, serán poetizados pola arte conceptual, dende os anos sesenta no s. XX, regalándonos grandes obras. Exemplos senlleiros deste maridaxe de arte contemporánea con arqueoloxía serían as contribucións land art e arte póvera. No primeiro caso cabería subliñar as intervencións de Smithson, Walter de María, Richard Long ou Robert Morris, xa que remiten a grandes xacementos e monumentos obxecto de traballos arqueolóxicos.
Non pode deixar de citarse as pezas que J. Boeuys crea influido polo achado arqueolóxico do home de Tollund, Graudobale Man: performance ritual Eine Akition in Morr, acción na que o artista mergullábase nun pantano.
O movemento Fluxus tamén se inspirou neste achado para facer obra. Kiki Smith crea pezas a partir do achado posterior home de xeo do glaciar Otzi, así como Kathleen Vaughum, Désirée Tonnaer, Nerthus, Catherine Harper ou Trudi van Elsen…
A ourivería como textura critica é unha escolla de arte contemporánea debullada arredor doutra escolla de artefactos, moitos deles considerados como obxectos artísticos, realizados durante ampla franxa crono-cultural da prehistoria galega; todos eles reunidos pola man de dous coleccionistas do país, Blanco Cicerón e logo Gil Varela, creando unha colección de obxectos de adorno realizados mediante diferentes técnicas de ourivería. Seguindo o elo da ourivería como textura crítica, que aplicada a calquera material conta co poder de conferir ás pezas idea de autoridade, a textura dourada e prateada, e a súa asociación á idea de poder económico, temporal, relixioso, intelectual, patriarcal…vai ser utilizada como punto de partida de todas as pezas expostas.
Os e as artistas, dende diferentes procedementos que van dende o debuxo dixital e debuxo expandido, a instalación escultórica, a vídeo creación, auto-representación documentada en fotografía, a apropiación, o object trouvée, o site specific, o accionismo, o body art, a arte feminista…, crean obras que teñen en común unha postura militante e crítica cara as sociedades marco nas que se crean as súas obras, unha postura histórica, contextualizada –non só referencia pola alusión a outras obras da historia da arte– e unha poética veciña á lóxica arqueolóxica.
Todos e todas traballan dende a poética do achado, do obxecto atopado ou buscado, acumulado e atesourado, e/ ou a reelaboración, real ou simbólica, de materiais comúns, vulgares, que xa non posúen valor. de uso, como restos, quincalla, ferralla…En definitiva, os desfeitos que constituirán a arqueoloxía do futuro, tal e como anunciou o artista Tony Gragg coa súa peza Cumulus de 1998, formada por envases de plástico.
Aquí a idea de achado, non deixa de ser un object trouveé no seu campo expandido– abusando de novo do recurso que Rosalind Krauss aplicou ao concepto de escultura-, como marco referencial dende onde xerar obra.
Algunhas e algúns deles inciden explicitamente nas dinámicas de acumulación, tesourización, busca e acubillamento, próximas aos avatares dos achados arqueolóxicos. Máis en xeral, os e as artistas da mostra, pertencentes xa á etapa postconceptual da arte contemporánea, miran con distancia aos obxectos da nosa contorna cotiá, o que lles serve para analizar a cultura material coa distancia crítica coa que a arqueoloxía analiza a cultura material do pasado.
Por último, quixera subliñar que a escolla foi realizada elixindo pezas que reflexionan sobre o xeito que temos de achegarnos ao coñecemento da cultura material do pasado e do presente, incidindo na idea da información que engaden ou subtraen os xeitos de mostraren as pezas ao público, con toda a súa galería de soportes museográficos, como pode ser a presenza ou a ausencia da icónica vitrina.
Ademais do elemento vitrina entendido conceptual e fisicamente, a mostra está poboada por obras que semellan adornos persoais, xoias, ou que poderían ser adobíos decorativos para o fogar burgués, mais todo amosado de xeito inquietante mediante xogos de escala das pezas, exaxeración dos seus soportes, ausencia de soporte e uso do chan da sala de exposicións, imitación de materiais, enmascaramento de materias nobres….. En definitiva, as e os artistas de Abrindo a sala do tesouro crean fisuras no discurso da museoloxía tradicional que encerra e distancia aos obxectos das persoas que os crearon, enmascarando a súa función como obxectos epistemolóxicos converténdoos en obxectos de valor, só suntuario.
(1) Arendt Hanna: Walter Benjamin; Bertolt Brecht; Herman Broch; Rosa Luxenburgo. Pax 60. Ed. Anagrama. Barcelona 1971.
(2) Anton Jacinto. ¿Sueñan las momias con le body art?- pax 60- 64. Fancine exposición Arqueológica. Pax.3. Matadero. 2013. Madrid.
Pequena achega ao discurso curatorial a desenvolver por Monse Cea a partir da súa escolla de obra. Escolla formada pola obra de 14 artistas:
Nilo Arias presenta, no formato instalación escultórica, a súa persoal interpretación dun torques, monumentalizándoo cun cambio de escala.
No mesmo formato, Xurxo Oro Claro sobre-dimensiona unha cadea, tamén variando a súa escala.
Laura Piñeiro converte dedais en helmos, ou helmos en dedais, acentuando o valor suntuario dun obxecto común ao protexelo gardándoo en pequenas vitrinas expostas en formato instalación. A mais de conferir feminidade a un elemento asociado ao poder masculino.
Mónica Cabo utiliza a pátina dourada incidindo nos perigos que contén o adorno persoal asociado ao universo da muller, aplicando o ouro ao seu corpo –mediante unha acción documentada en fotografía–. A patina dourada reflicte agora o invisible erotismo feminino.
Mónica Alonso, na mesma liña, a través dun artefacto de funcionamento simbólico, invítanos a facernos un transplante de beleza con extra de dourado. Alonso relaciona cores e texturas con estadios complexos da psique humana. Neste caso, a simple mención do dourado no título da peza –prescindindo da súa materialización física na mesma– incide na idea da enorme carga iconográfica deste material na nosa cultura.
A textura dourada, e a súa asociación á idea de poder temporal, relixioso, intelectual, patriarcal… vai ser utilizada tamén nas obras de Ana de Matos, Jorge Varela, Manuel Vidal, Amaia González Reyes e Rubén Santiago con instalacións escultóricas.
Manuel Vidal utiliza a pátina dourada como mecanismo explícito de estrañamento do obxecto esteticamente atacado, creando pezas de profunda significación poética, con múltiples lecturas de raizame formal, mais tamén de crítica social.
Amaya González afonda no concepto de valor da economía actual, a que crea modos de vivir onde só existe o escintilante, o eco do valor real, a súa textura: sociedades líquidas, espectrais.
Xurxo Oro adoita embalsamar a idea de persoa utilizando como alma escultórica figurinos acoirazados mediante retrincos de aceiro soldados un a un. Presenta corpos feridos e ferintes que estiñan os seus estigmas a través da arte. Máis neste caso, Oro deixa ao descuberto as miserias da sociedade actual a través dunha escintilante cadea á medida do noso corpo, un pesado lastre, un adobío.
Xoán Anleo, nunha permanente flaneurie de home fascinado por unha sociedade que produce con fruición copia, brillo, Kitsch, atopa obxectos sen nome propio, modélaos e logo reprodúceos en bronce sobre os que engade finalmente unha tona de prata. Acaso, o autor fálanos da estratigrafía de sentidos que caben no acto de apreciación de calquera obxecto, tamén o artístico. Quizais Anleo nos traslade a un futuro lonxano dese obxecto e ao coidado co que a arqueoloxía o analizará, a sabendas de todo a carga epistemolóxica que nel se contén.
Rubén Santiago, inserido no discurso da crítica institucional militante, recolle con tino esqueletos de pombas, as que poboan por milleiros a nosa vida cotiá Atesoura os seus restos aos que lles aplica prata. Con este proceso, fai visibles estes desfeitos de seres vivos, paxaros por veces considerados fermosos, –sobre todo a súa representación– por veces molestos… tal como as persoas hoxe en día, que equiparadas a estatísticas, nun presente acaroado á especulación financeira, non posúen un valor constante.
Jorge Varela, cunha traxectoria imbricada cara a reflexión sobre o concepto de autoridade intelectual, eleva a palabra escrita á categoría de obxecto rexio de poder temporal, ao bordala con letras douradas. Tamén nos invita, con moita sorna, a que midamos a capacidade intelectual propia reflectíndonos nun peculiar espello de marco dourado.
O debuxo, antes da existencia da fotografía, foi a técnica de documentación visual por excelencia da que botaron man tódalas ciencias, e tamén a arqueoloxía. Iso faina ser problemática como obra de arte. Mauro Trastoy e Santi Jiménez, con sendos proxectos específicos para a mostra, farán unha reflexión sobre a capacidade de representación e creación de taxonomías da técnica do debuxo.
Fernando Baena representa en vídeo a idea de achado por excelencia na arte contemporánea, o mecanismo chamado object trouveé. Traducido como obxecto atopado, as pezas creadas en función desta idea estética son, en primeira instancia, obxectos comúns sen valor, que da man do artista, por descontextualización poética, acaban convertidos en arte, neste caso, a través dunha textura dourada.